Lesplan: Denk na voor je doorstuurt!

Inleiding

Heb je de recente video al voorbij zien komen over het belang van nadenken voordat je media doorstuurt? Dit thema is relevanter dan veel mensen zich realiseren, gezien de snelheid waarmee je tegenwoordig snel persoonlijke (en soms gevoelige) verhalen en media kunt delen via media binnen een klik op de knop in de app is gedaan.

Een onschuldig lijkende foto of bericht kan via platforms zoals Snapchat, Instagram, Whatsapp of Discord gemakkelijk en soms onbedoeld gedeeld worden. Of beeldmateriaal misschien in vertrouwen doorgestuurd en dan openlijk (en zonder toestemming) verder verspreid zien worden. Het voeren van een open gesprek over dit onderwerp kan jongeren helpen de mogelijke risico’s te begrijpen, waaronder inbreuken op privacy, cyberpesten, en de juridische implicaties die kunnen volgen.

In de bijgevoegde lesbrief wordt ingegaan op het bewust omgaan met het delen van media. Het doel is om bewustzijn te creëren over online veiligheid, respectvolle communicatie te bevorderen en discussies te stimuleren over thema’s als wederzijdse toestemming, het stellen van grenzen en het onderhouden van gezonde relaties. Door jongeren uit te rusten met de nodige kennis en vaardigheden, helpen we hen verantwoordelijk om te gaan met social media en met elkaar.

Lesdoelen

• Leerlingen begrijpen het belang van nadenken alvorens media door te sturen.
• Leerlingen zijn zich bewust van de risico’s en gevolgen van onzorgvuldig digitale media delen.
• Leerlingen leren veilig online gedrag en hoe om te gaan met peer pressure.

Benodigdheden

• Scenario’s die de risico’s van het doorsturen van media illustreren.
• Richtlijnen voor veilig online gedrag.
• Reflectie- en commitmentkaarten voor leerlingen.

Lesoverzicht

Introductie: bewustwording en verantwoordelijkheid in digitale media

Welkom in de wereld waar je telefoon bijna een verlengstuk van jezelf is en waar elk moment met één klik gedeeld kan worden. Het is geweldig hoe we zo makkelijk in contact kunnen blijven met vrienden en familie, en hoe we onszelf kunnen uitdrukken op zoveel creatieve manieren. Maar met deze vrijheid komt ook een grote verantwoordelijkheid. Zomaar iets posten of doorsturen kan soms meer impact hebben dan je denkt, van het kwetsen van iemand’s gevoelens tot het serieus in de problemen komen.

Met deze les wil ik het hebben over hoe we slim en veilig om kunnen gaan met sociale media en andere digitale platforms. Het is belangrijk om even stil te staan bij wat we online zetten en hoe we met anderen omgaan. Net als in het echte leven, zijn respect en empathie sleutelwoorden in onze digitale wereld.

We gaan samen kijken naar hoe alles wat je online doet, een digitale voetafdruk achterlaat, die invloed kan hebben op hoe mensen jou zien, nu en in de toekomst. Door na te denken over onze eigen online acties en die van anderen, kunnen we beter begrijpen hoe belangrijk het is om vriendelijk en respectvol te zijn, zelfs achter een scherm.

We duiken in onderwerpen zoals het beschermen van je privacy, het bewust delen van informatie en hoe je een positieve bijdrage kunt leveren aan de online gemeenschap. Door gesprekken, oefeningen en zelfs wat rollenspellen, krijg je handige tips om online uitdagingen aan te pakken en jezelf op de beste manier te presenteren.

Deel 1: waarom nadenken over het “zomaar doorsturen van media”? (10 minuten)

1. Start met een korte uiteenzetting over de impact van digitale media in onze levens en het belang van bewust delen.
2. Gebruik een interactieve vraag, zoals “Heb je ooit iets online gedeeld waar je later spijt van kreeg? Waarom?” om de discussie op gang te brengen.

Energizer: ‘Snelvuur peiling’ – Laat leerlingen snel hun mening geven door te gaan staan (ja) of te blijven zitten (nee) op stellingen over het delen van media.

Deel 2: risico’s en gevolgen (15 minuten)

1. Verdeel de klas in kleine groepjes en deel scenario’s uit die de risico’s van onzorgvuldig media delen tonen.
2. Vraag de groepjes om de mogelijke gevolgen van deze scenario’s te bespreken en hoe deze situaties voorkomen hadden kunnen worden.

Werkvorm: ‘Carrousel’ – Elke groep start met een scenario en na enkele minuten rouleren de scenario’s zodat elke groep over verschillende situaties nadenkt.

Deel 3: veilig online gedrag en omgaan met druk (15 minuten)

1. Bespreek als klas wat veilig online gedrag inhoudt en hoe je weerstand kunt bieden aan peer pressure om ongewenst gedrag te vermijden.
2. Laat leerlingen in tweetallen rollenspellen doen waarin ze oefenen met het afwijzen van verzoeken om ongepaste media te delen.

Werkvorm: ‘Rollenspel duo’s’ – Leerlingen oefenen in paren verschillende technieken om ‘nee’ te zeggen, waarna ze hun ervaringen met de klas delen.

Deel 4: afsluiting en reflectie (10 minuten)

1. Reflecteer als klas op de geleerde lessen en bespreek hoe deze in het dagelijks leven kunnen worden toegepast.

Energizer: ‘Positieve post-its’ – Elke leerling schrijft een positieve boodschap of tip over veilig online gedrag op een post-it en plakt deze op het bord als een ‘muur van wijsheid’.