Werkvorm: kritisch denken met ChatGPT

In het middelbaar beroepsonderwijs (MBO), hoger beroepsonderwijs (HBO) en wetenschappelijk onderwijs (WO) is het van cruciaal belang dat studenten niet alleen vakspecifieke kennis opdoen, maar ook leren om kritisch te denken en informatie te evalueren. In een tijdperk waarin misinformatie wijdverspreid is, is het belangrijk om studenten uit te rusten met de vaardigheden om de kwantiteit en kwaliteit van informatie te controleren.

Doel: Studenten leren hoe ze de betrouwbaarheid van informatie kunnen beoordelen en misinformatie kunnen identificeren met behulp van ChatGPT.

Benodigdheden: Laptops/tablets met internettoegang, een projectiescherm, en toegang tot ChatGPT.

Stappen:

1. Introductie: Begin de les met een korte discussie over het belang van kritisch denken en het herkennen van misinformatie. Introduceer ChatGPT als een hulpmiddel dat kan helpen bij het evalueren van informatie.
2. Demonstratie: Laat op het digibord zien hoe ChatGPT werkt. Geef voorbeelden van vragen of stellingen waarbij de informatie twijfelachtig is, en toon hoe ChatGPT kan helpen bij het verifiëren van de feiten. Hieronder een stappenplan van hoe dit zou kunnen:
   • Introductie van ChatGPT:
     • Begin met een korte introductie over wat ChatGPT is en hoe het werkt. Leg uit dat ChatGPT een taalmodel is dat is getraind op een breed scala aan teksten van het internet en dat het vragen kan beantwoorden, discussies kan voeren, en informatie kan genereren op basis van de input die het krijgt.
   • Voorbeeld 1: Gezondheidsinformatie:
     • Presenteer een stelling over gezondheid die twijfelachtig is, bijvoorbeeld: “Het drinken van citroenwater elke ochtend helpt om alle gifstoffen uit het lichaam te verwijderen.”
     • Gebruik ChatGPT om deze stelling te onderzoeken door vragen te stellen zoals: “Is er wetenschappelijk bewijs dat het drinken van citroenwater toxines uit het lichaam verwijdert?” Laat de antwoorden van ChatGPT zien en bespreek de betrouwbaarheid en de bronnen die het model mogelijk gebruikt.
   • Voorbeeld 2: Historische Feiten:
     • Kies een historische stelling die misvattingen kan bevatten, zoals: “Napoleon Bonaparte was extreem kort.”
     • Onderzoek deze stelling met ChatGPT door te vragen naar de werkelijke lengte van Napoleon en de oorsprong van deze misvatting. Laat zien hoe je kritische vragen kunt stellen om de feiten te verifiëren.
   • Voorbeeld 3: Wetenschappelijk Concept:
     • Neem een wetenschappelijk concept dat vaak verkeerd wordt begrepen, bijvoorbeeld: “Mensen gebruiken slechts 10% van hun hersenen.”
     • Demonstreer hoe je met ChatGPT dit concept kunt onderzoeken door vragen te stellen over de oorsprong en de wetenschappelijke consensus over dit onderwerp.
   • Interactie met Studenten:
     • Betrek de studenten bij het proces door hen te vragen welke vragen zij zouden stellen aan ChatGPT over de gepresenteerde stellingen.
     • Moedig hen aan om kritisch te denken over de antwoorden en te overwegen hoe zij de betrouwbaarheid van de informatie kunnen beoordelen.
3. Groepswerk: Verdeel nu de studenten in kleine groepen en wijs elke groep een specifiek onderwerp toe waar misinformatie over bestaat. Laat de studenten met behulp van ChatGPT de feiten onderzoeken en de misinformatie identificeren. Hieronder staan 10 stellingen die je zou kunnen gebruiken.
   • Vaccins veroorzaken vaker ernstige bijwerkingen dan de ziekten die ze moeten voorkomen.
   • Klimaatverandering wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door natuurlijke cycli, niet door menselijke activiteit.
   • Het consumeren van biologische voedingsmiddelen leidt tot een significant betere gezondheid dan het consumeren van niet-biologische voedingsmiddelen.
   • 5G-technologie is schadelijk voor de menselijke gezondheid en draagt bij aan de verspreiding van COVID-19.
   • Genetisch gemodificeerde organismen (GMO’s) zijn gevaarlijk voor zowel mensen als het milieu.
   • De maanlanding in 1969 was in scène gezet en heeft nooit echt plaatsgevonden.
   • Hernieuwbare energiebronnen zoals wind- en zonne-energie kunnen volledig in de wereldwijde energiebehoeften voorzien.
   • Het drinken van alkalisch water kan helpen bij het genezen van verschillende ziekten en het verbeteren van de algehele gezondheid.
   • De geschiedenis van de piramides in Egypte wijst op geavanceerde kennis of hulp van buitenaardse beschavingen.
   • Het volgen van een glutenvrij dieet is gezonder voor iedereen, niet alleen voor mensen met coeliakie.
4. Presentatie: Elke groep presenteert hun bevindingen aan de klas, inclusief hoe ze ChatGPT hebben gebruikt om de kwaliteit en kwantiteit van de informatie te beoordelen.
5. Reflectie: Sluit de les af met een groepsdiscussie over de ervaringen. Bespreek de uitdagingen en voordelen van het gebruik van AI zoals ChatGPT bij het kritisch beoordelen van informatie.

Didactische Meerwaarde

Deze werkvorm stimuleert niet alleen kritisch denken en samenwerking, maar maakt studenten ook bekend met AI-technologieën die in diverse professionele contexten van waarde kunnen zijn. Door actief met ChatGPT aan de slag te gaan, leren studenten op een praktische manier om informatie te evalueren en misinformatie te herkennen.